PAV/Etalagebenen

Perifeer Arterieel Vaatlijden

Wat is perifeer arterieel vaatlijden?

Bij perifeer arterieel vaatlijden, ook wel bekend als etalagebenen, is sprake van een vernauwing in de slagaders die naar de beenspieren gaan. In rust kunnen de spieren nog van voldoende bloed en dus zuurstof worden voorzien, maar bij inspanning is er een tekort. De spieren vragen dan om meer zuurstof dan de slagader door de vernauwing kan laten. Dit leidt tot krampachtige pijn of een doof gevoel bij inspanning. Deze pijn treedt vaak op in de kuiten, maar kan ook in de bovenbenen of bilspieren optreden. Na rust verdwijnt de pijn. Patiënten proberen de pijn voor anderen te maskeren door bijvoorbeeld stil te staan voor een etalage. Zo krijgen de benen rust en trekt de pijn weg. Daarom wordt de aandoening ook wel etalagebenen genoemd.

De vernauwing in de slagaders wordt veroorzaakt door slagaderverkalking die zich niet beperkt tot de slagaders in de benen. Slagaderverkalking is een langzaam proces van ophoping van bloedplaatjes, bloedcellen en cholesterol in de vaatwand. Hierdoor wordt de vaatwand nauwer en stugger. Door het geleidelijke verloop van slagaderverkalking krijgen de meeste mensen er pas op latere leeftijd last van.

Naar schatting heeft 3% procent van 55-plussers last van deze aandoening en 14% van 70-plussers. Factoren die de kans op perifeer arterieel vaatlijden vergroten en de aandoening sneller doen verergeren zijn roken, hoge bloeddruk, verhoogd cholesterol, te weinig beweging, ongezonde voeding, diabetes en overgewicht. Roken is verreweg de grootste risicofactor. Meer dan 25% van het totale risico kan toegeschreven worden aan roken.

Goede zorg bij perifeer arterieel vaatlijden

Na de diagnose perifeer arterieel vaatlijden, start de huisarts met het zorgprogramma cardiovasculair risicomanagement (CVRM). Factoren die het risico op hart- en vaatziekten verhogen worden via het programma gecontroleerd en verminderd, zoals een te hoge bloeddruk, te hoog cholesterol, roken, overgewicht en stress. Daarnaast verwijst de huisarts de patiënt door voor een traject gesuperviseerde looptherapie (GLT) en leefstijlbegeleiding bij een gespecialiseerde fysio- of oefentherapeut. Ook kan een diëtist betrokken worden bij de behandeling. Als de beweegtherapie met leefstijlbegeleiding niet tot de gewenste resultaten leidt, kan de huisarts de patiënt doorverwijzen naar een vaatchirurg om de aandoening operatief te behandelen. Dit is behandeling volgens de Stepped Care benadering: de patiënt wordt niet zwaarder behandeld dan strikt noodzakelijk is.

Behandeling van perifeer arterieel vaatlijden door een gespecialiseerde fysio- of oefentherapeut

De behandeling van perifeer arterieel vaatlijden door een gespecialiseerde therapeut bestaat uit een traject gesuperviseerde looptherapie met leefstijlbegeleiding. Dit is een intensief traject van een jaar. Het doel is om de loopafstand te vergroten, gerelateerde gezondheidsrisico’s te verminderen en de kwaliteit van leven te verbeteren. Daarbij wordt rekening gehouden met andere aandoeningen van de patiënt (comorbiditeit) en/of andere beperkingen.

De patiënt wordt in de eerste periode 2 à 3 keer per week behandeld. Daarna neemt de frequentie van behandelingen geleidelijk af tot 1 keer per maand. De patiënt oefent ook thuis zelfstandig met bewegen. Tijdens de sessies met de fysio- of oefentherapeut wordt niet alleen fysiek getraind, maar wordt de patiënt ook begeleid naar een gezondere leefstijl.

De patiënt en therapeut bekijken samen hoe voldoende bewegen en een gezondere leefstijl op een prettige manier een plek kunnen krijgen in het dagelijks leven van de patiënt. Zo kan de patiënt ook na het beëindigen van de behandeling de voordelen van de behandeling vasthouden.